|
Бу ерда бу сўз ҳаддан ошиш маъносида келяпти. Унинг асли (طغيوت ) бўлиб, лом олдинга айн эса кейинга ўтказилган. Шу билан (طيغوت ) бўлиб қолган. (جذب ) сўзининг (جبذ ) бўлиши ва (صاعقة ) сўзининг (صاقعة ) бўлиши ҳам шу қабилдандир. (طيغوت )нинг вазни (فلعوت )дир. Ё ҳаракатли бўлиб, ўзидан олдинги ҳарф ҳаракатли бўлгани учун алифга қалб қилинган. Шу билан (طاغوت ) сўзи вужудга келган.
(فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ у мустаҳкам ҳалқани ушлабди) яъни, ўта, охирига етказиб маҳкам ушлаган.
(بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ мустаҳкам ҳалқани) таяниладиган, осиладиган нарса.
(الْوُثْقَىَ ) фуъла вазнида. Музаккари (أوثق ), муаннаси (وثقى ) бўлади. (أوضل ) (فضلى ) сўзига ўхшаш.
Бу ерда ташбиҳ санъати қўлланяпти. Яъни, тоғутга куфр келтириб, Аллоҳга имон келтирган кимса мустаҳкам, ишончли арқонга осилгандек бўлади.
Аллоҳга имон келтиришдан тоғутга куфр келтиришнинг олдинга қўйилиши тоғут билан курашиш Аллоҳга имон келтиришдан кўра оғирроқ меҳнат талаб қилишини кўрсатади. Зеро, имон табиат билан келишади, ақлни эса қаноатлантиради. Куфр бўлса, табиат учун ёввойидир. Ким тоғутларга ибодат қилишдан холи бўлиб, ўзининг соғлом табиатига қайтса, имонга олиб борадиган йўлни топади. Кимки тоғутлардан ҳам ниманидир ушлаб қолиб, имондан ҳам ниманидир ушлаб қолмоқчи бўлса, боши айланиб, гангиб, адашади ва ҳалокатга учрайди.
Бу оятда тоғутга кофир бўлиб, Аллоҳга имон келтирадиган кимсаларнинг салобати нақадар улуғ бўлиши акс этяпти. Улар Аллоҳнинг мустаҳкам арқонидан тутган кимсалардир. У ҳеч қачон узилмайдиган, нозиклашмайдиган, титилмайдиган, пухта, мустаҳкам дастадир.
(لاَ انفِصَامَ لَهَا ҳеч ажраб кетмайдиган) яъни, унинг учун синиш, ёрилиш ётдир. Бу ердаги нафий фақат узилишнинг ўзигагина алоқадор бўлмай, унгача бўлган ёрилиш, нозиклашиш каби ишларга ҳам тааллуқлидир.
Луғатда бир нарса очиқ синса, унга нисбатан (انقصام ) сўзи ишлатилади. Агар тўла синмасдан ёриқ тушса, унга нисбатан (انفصام ) сўзи ишлатилади. Шунга кўра, бу ердаги нафий балиғ нафийдир, етук нафийдир.
121-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232